در ابتدا حقوق سالمندان در نظام حقوقي ايران ، فرد مبتلا به کاهش عقل ممکن است قادر باشد وظایف اساسی مانند پرداخت قبوض را انجام دهد، اما احتمالاً در مواجهه با وظایف پیچیده‌تری مانند حفظ تعادل حساب بانکی مشکلاتی را تجربه کند. با پیشرفت بیماری، افراد ممکن است تلاش کنند مشکلات مالی خود را پنهان کرده و به منظور حفظ استقلال شان اقدام به این کار نمایند. یا ممکن است این فرد احساس نکند که توانایی مقابله با مسائل مالی خود را از دست می‌دهد.
حقوق سالمندان در نظام حقوقي ايران
حقوق سالمندان در نظام حقوقي ايران به عنوان یک زمینه گسترده و چند جنبه‌ای مشمول حقوق و مزایای مختلف است. این حقوق معمولاً توسط قوانین و مقررات ملی تعیین می‌شوند و می‌توانند در هر کشور متغیر باشند. در اغلب جوامع، حقوق کامل سالمندان عبارتند از:
- بیمه اجتماعی و بازنشستگی: سالمندان معمولاً از بیمه اجتماعی و نظام بازنشستگی بهره‌مند می‌شوند. این شامل دریافت مزایای بازنشستگی و تأمین نیازهای مالی پس از بازنشستگی است.
- مراقبت بهداشتی: حقوق سالمندان شامل دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، داروها، و مراقبت‌های پزشکی می‌شود.
- تخفیفات و امتیازات: برخی کشورها تخفیفات مختلفی برای سالمندان فراهم می‌کنند، از جمله تخفیفات در حمل و نقل عمومی، ورزشگاه‌ها، و خدمات دیگر.
- مسکن: سیاست‌های مسکن ممکن است به سالمندان کمک کند تا به مسکن مناسب و با هزینه مقرون به صرفه دست یابند.
- حقوق تحصیلی: در برخی جوامع، افراد سالمند حق دارند به طور رایگان یا با تخفیف به دوره‌های تحصیلی شرکت کنند.
- حقوق اجتماعی: برخی کشورها حقوق اجتماعی برای تامین اجتماعی و رفاه سالمندان فراهم می‌کنند.
- حمایت از حقوق انسانی: حقوق سالمندان باید تضمین کننده حقوق اساسی و انسانی شامل حق بهداشت، حق بهره‌مندی از فرصت‌های اجتماعی و فرهنگی و حقوق دیگر باشند.
لازم به ذکر است که این فهرست ممکن است با توجه به شرایط محلی و قوانین هر کشور متغیر باشد. برای اطلاعات دقیق‌تر، به مقررات و قوانین مربوط به حقوق سالمندان در هر کشور خاص مراجعه شود.
در گذشته یک دهه، جامعه سالمند به عنوان یکی از چالش‌های بهداشتی و اجتماعی مداوم توسط متخصصان این حوزه مورد هشدار و تحلیل قرار گرفته است. با این حال، تاکنون همچنان تا به سطح مطلوبی از خدمات جامعه متناسب با این جمعیت، حتی در جنبه‌های انسانی، اجتماعی و تفکر فردی دور کرده‌ایم. امروز، ضرورت اولیه آن است که معتقد شویم جمعیت میانسال و کهنسال کشور به شدت در حال افزایش است و مسائل خاص سنین پیری نیازمند توجه ویژه‌تری از سوی کارشناسان امور رفاهی، بهداشتی و سلامت فیزیکی و روحی و روانی جامعه می‌باشد.
گزارش حاضر نشان می‌دهد که تعداد خانه‌ها و مراکز مراقبت از سالمندان به دلیل دلایل مختلف افزایش یافته است، از جمله سالمندانی که تنها و بی‌سرپناه هستند و احتمالاً بهترین راه حل برای آنان، فضایی با افراد همسن و همسال خود باشد. همچنین، وجود مادران و پدرانی که با وجود تلاش‌های فراوان و اهداف معنوی خود، اکنون در شرایطی زندگی می‌کنند که به سایه حتی از سر خود هم احتمالاً اجتناب می‌کنند، از دیگر جوانب مورد بررسی این گزارش است.
این گزارش از زاویه‌ای خاص به یکی از چالش‌های جامعه کهنسال پرداخته است. اگر این چالش نادیده گرفته شود، هزینه‌های سنگین آن برای کل جامعه قطعاً قابل ملاحظه خواهد بود. به عبارت دیگر، مقابله با این مسئله نیازمند پذیرش آن، برنامه‌ریزی مطلوب و ارتقاء آگاهی جامعه است. منبع: ایسنا
اهميت اشتغال در حقوق سالمندان
اشتغال یکی از جوانب مهم و تأثیرگذار در حقوق سالمندان در نظام حقوقي ايران است که اهمیت زیادی دارد. در زیر، برخی از این اهمیت‌ها را بررسی می‌کنیم:
- تأمین مالی: اشتغال برای سالمندان به عنوان یک منبع تأمین مالی اساسی عمل می‌کند. این افراد از طریق حاصل از کار، می‌توانند به تأمین هزینه‌های خود، شامل مسائل پزشکی، مسکن، و نیازهای روزمره خود بپردازند.
- حفظ استقلال: اشتغال به سالمندان امکان حفظ استقلال و خودگردانی را می‌دهد. این افراد از خود محروم نمی‌شوند و احساس می‌کنند که می‌توانند به تدریج از منابع خود استفاده کنند.
- افزایش روحیه و روانی: فعالیت در محیط کار باعث افزایش احساس کارآمدی، ارتباط اجتماعی، و حفظ سلامت روحی می‌شود. این موارد برای سالمندان از اهمیت بالایی برخوردارند.
- کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها: فعالیت فیزیکی و ذهنی در محیط کار می‌تواند به حفظ سلامت جسمی و ذهنی سالمندان کمک کند و احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها را کاهش دهد.
- ساختار اجتماعی: محیط کار به سالمندان امکان برقراری ارتباطات اجتماعی و اندازه‌گیری با افکار و ایده‌های نسل‌های جوان‌تر را می‌دهد. این ارتباطات می‌توانند روابط اجتماعی را تقویت کرده و احساس تعلق به جامعه را بالا ببرند.
- مشارکت در توسعه جامعه: حضور سالمندان در بازار کار به آنها این امکان را می‌دهد که با تجربیات و دانش خود به توسعه اقتصاد و اجتماعی جامعه کمک کنند.
- حفظ مهارت‌ها و تجربیات: اشتغال به سالمندان این امکان را می‌دهد که مهارت‌ها و تجربیات خود را حفظ کرده و از آنها بهره‌مند شوند. این امر باعث افزایش اعتبار این افراد در بازار کار می‌شود.
دولت و مسئله حقوق سالمندی
مسئله حقوق سالمندان در نظام حقوقي ايران یک چالش مهم در جوامع جهانی است که دولتها مسئولیت اساسی در تدارک حقوق و رفاه این گروه از جامعه را بر عهده دارند. اهمیت توجه به حقوق سالمندان توسط دولتها به دلیل چندین عامل اجتماعی و اقتصادی قابل توجیه است:
- حق بهداشت و درمان: دولتها مسئولیت دارند تا برای سالمندان فراهم‌سازی خدمات بهداشت و درمانی مناسب را تضمین کنند. این شامل دسترسی به خدمات پزشکی، داروها، و تجهیزات پزشکی ضروری است.
- حقوق بازنشستگی: دولتها باید سیاست‌ها و قوانین منصفانه برای بازنشستگی تدوین کنند تا سالمندان بتوانند با اطمینان به بازنشستگی بپردازند و در دوران پسااستخدام به طور مالی پایدار باشند.
- خدمات اجتماعی: دولتها باید برای سالمندان خدمات اجتماعی مناسب فراهم کنند؛ از جمله تسهیل در دسترسی به حمل و نقل عمومی، اماکن تفریحی، و خدمات اجتماعی دیگر.
- مسکن: دولتها باید به سالمندان در امور مسکن کمک کنند، از جمله فراهم کردن خدمات مسکن متناسب با نیازهای این گروه.
- آموزش و اشتغال: ارائه فرصت‌های آموزشی و اشتغال به سالمندان جزء وظایف دولتها است تا این افراد بتوانند به اشتغال پایدار دست یابند و از توانمندی‌ها و تجربیات خود بهره‌مند شوند.
- مقابله با تبعیض: دولتها باید از تبعیض در حقوق سالمندان جلوگیری کنند و تضمین کنند که این گروه از جامعه در تمامی ابعاد حیاتی برابری حقوق داشته باشند.
- حفاظت از حقوق انسانی: حفاظت از حقوق انسانی سالمندان نیز یک وظیفه اساسی دولتها است. این شامل حقوق اساسی مانند حقوق به زندگی، حق بهداشت، حق بهره‌مندی از تفریحات، و حق به دست آوردن اطلاعات مناسب است.
- مشارکت در سیاست‌گذاری: دولتها باید به سالمندان امکان مشارکت فعال در سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با آنها را بدهند و اطمینان حاصل کنند که نظرات این گروه در فرآیند تصمیم‌سازی ارائه می‌شود.
به طور کلی، دولتها با توجه به رشد جمعیت سالمند و افزایش نیازهای این گروه، موظف به ارائه حمایت‌ها و خدمات لازم برای حفظ حقوق و رفاه سالمندان هستند. این اقدامات به حفظ اراده زندگی، افزایش کیفیت زندگی، و ایجاد جامعه پویا و پایدار کمک می‌کنند.
مطالب مرتبط: