پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندی به عنوان یکی از اقدامات مهم برای جلوگیری از بروز شایع‌ترین بیماری اسکلتی در این دوران، حائز اهمیت است. در سنین بالا تراکم استخوان‌ها کاهش یافته و بدن بیشتر درگیر شکستگی خواهد شد. این بیماری خطرات زیادی دارد و بدون هیچ علامت و در حالت خاموشی در بدن آغاز میشود. در صورتی که پیشرفت سریعی داشته باشد، شکستگی‌های ناگهانی استخوان را به همراه داشته و در نهایت کیفیت زندگی سالمندان را با اختلال مواجه خواهد ساخت.
برای این که بتوان از بروز هرگونه مشکلی در سالمندی با مشکل پوکی استخوان (Osteoporosis) جلوگیری نمود، باید از طریق اقداماتی از بروز این مشکل در بدن جلوگیری کرد. خطرات زیادی که پوکی استخوان به همراه دارد، شامل شکستگی لگن یا ستون فقرات میشود. می‌توان با استفاده از مواد غذایی مناسب همچون کلسیم، ویتامین D، مصرف مواد مغذی، استفاده از گیاهان دارویی در رژیم غذایی و ورزش، از بروز پوکی استخوان در سالمندی جلوگیری نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما همراه شوید.
خانه سالمندان امام رضا یکی از بهترین و مناسبترین گزینه ها برای انتخاب به عنوان مرکز نگهداری سالمندان در مشهد میباشد.
آدرس: مشهد – بلوار هفت تیر – هفت تیر ۱۱- پلاک ۶۱
پوکی استخوان چیست و چرا در سالمندان شایع تر است؟
استخوان‌ها در بدن بافت زنده و پویایی هستند که همواره در حال بازسازی خود بوده و سنین جوانی این بازسازی با سرعت بیشتری انجام میشود. در حالی که با افزایش سن، تعادل ساخت و تخریب استخوان‌ها بهم ریخته و بیشتر استخوان‌ها بیشتر به سمت تخریب تمایل می‌یابند. این مسئله تراکم استخوان‌ها را در بدن کاهش داده و مشکلات زیادی را برای سالمندان بوجود می‌آورد. از اصلی‌ترین عواملی که می‌توانند منجر به افزایش ابتلا به پوکی استخوان در سالمندی شوند را باید چنین بیان کنیم:
- کاهش هورمون‌ها: به ویژه در زنان پس از یائسگی، کاهش استروژن سرعت تحلیل استخوان را افزایش می‌دهد.
- کاهش فعالیت بدنی: کم‌تحرکی منجر به ضعیف شدن عضلات و استخوان‌ها میشود.
- بیماریهای مزمن و مصرف داروها: استفاده طولانی‌مدت از کورتون یا ابتلا به بیماریهای متابولیک می‌تواند استخوان‌ها را تضعیف کند.
- کاهش جذب مواد مغذی: در سالمندی کارایی دستگاه گوارش کاهش یافته و بدن توانایی کمتری برای جذب کلسیم و ویتامین D دارد.
علائم و پیامدهای پوکی استخوان
برای پیشگیری از پوکی استحوان در سالمندی ابتدا باید بدانیم آیا به این بیماری مبتلا شده‌ایم یا خیر. در مراحل اولیه نمی‌توان پوکی استخوان را تشخیص داد اما در حالت پیشرفته با برخی علائم همراه است. به عنوان مثال، پوکی استخوان با شکستگی‌های مکرر یا غیرمنتظره (مثلا با زمین خوردن ساده) همراه خواهد بود. همچنین منجر به کاهش قد و خمیدگی پشت (کیفوز) شده و درد مزمن در کمر یا مفاصل را به همراه دارد. از طرف دیگر کاهش کیفیت زندگی به علت محدودیت حرکتی پیامدی است که در زمان بروز پوکی استخوان با آن مواجه خواهیم شد.
افرادی که با پوکی استخوان مواجه می‌شوند، در حالت عادی و زندگی روزمه احتمال بروز مشکل در ستون فقرات و مچ دست بیشتری دارند. همچنین ممکن است با یک ضربه کوچک، با شکستگی لگن مواجه شوند که گاهی نیاز به جراحی‌های پیچیده و دوره‌های طولانی توانبخشی خواهد داشت. از این رو باید با اقدامات مناسبی، از بروز چنین مشکلی جلوگیری نمود.
مرکز نگهداری سالمندان امام رضا مجهز به کادر مجرب پزشکی و روان پزشکی میباشد اما شما نیز میتوانید از طریق سامانه پذیرش 24 به صورت آنلاین ویزیت آنلاین شوید توسط روان پزشک های سراسر کشور.
آزمایش ها و روش های تشخیص و پیشگیری از پوکی استحوان در سالمندی
تشخیص به موقع، یکی از مؤثرترین اقدامات برای پیشگیری از شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان است. دکتر سالمندان بر اساس سابقه خانوادگی، سن، جنسیت و عوامل خطر، آزمایش‌های مختلفی را پیشنهاد می‌دهد.
سنجش تراکم استخوان (DEXA Scan)
اصلی‌ترین و دقیق‌ترین آزمایش برای تشخیص پوکی استخوان، اسکن سنجش تراکم استخوان یا دگزا (DEXA) است. این تست میزان تراکم مواد معدنی استخوان را در ستون فقرات و لگن اندازه‌گیری می‌کند و نتیجه را به صورت T-Score ارائه می‌دهد:
- T-Score بالاتر از -1: طبیعی
- بین -1 تا -2.5: استئوپنی (کاهش تراکم استخوان، مرحله پیش از پوکی استخوان)
- کمتر از -2.5: پوکی استخوان
آزمایش خون و ادرار
این آزمایش‌ها برای بررسی سطح کلسیم، فسفر، ویتامین D، هورمون پاراتیروئید و عملکرد کلیه‌ها انجام میشود. نتایج غیرطبیعی ممکن است نشان‌دهنده مشکلات متابولیک مؤثر بر سلامت استخوان باشد.
ارزیابی عوامل خطر
پزشکان از ابزارهایی مانند FRAX (Fracture Risk Assessment Tool) استفاده می‌کنند تا احتمال شکستگی در ۱۰ سال آینده را محاسبه کنند. این ابزار عوامل مختلفی مانند سن، جنس، وزن، سابقه شکستگی، مصرف سیگار و الکل را در نظر می‌گیرد.
تغذیه مناسب برای پیشگیری از پوکی استخوان
تغذیه صحیح یکی از کلیدی‌ترین روش‌ها برای حفظ سلامت استخوان در سالمندی است. دو ماده اصلی که نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارند، “کلسیم” و “ویتامین D” هستند. علاوه بر این، سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز برای ساختار و استحکام استخوان ضروری‌اند.
کلسیم
کلسیم ماده اصلی سازنده استخوان است. نیاز روزانه کلسیم در سالمندان حدود ۱۲۰۰ میلی‌گرم است. بهترین منابع غذایی شامل، لبنیات کم‌چرب (شیر، ماست، پنیر)، سبزیجات سبز تیره (کلم بروکلی، کلم پیچ)، بادام و کنجد و ماهی‌های کوچک با استخوان خوراکی (ساردین) می‌شوند.
ویتامین D
ویتامین D باعث جذب بهتر کلسیم از روده میشود. سالمندان اغلب به دلیل کاهش تماس با نور خورشید دچار کمبود ویتامین D هستند. منابع غذایی آن شامل ماهی‌های چرب (سالمون، تن)، زرده تخم‌مرغ و لبنیات و غلات غنی‌شده می‌شوند.
سایر مواد مغذی موثر
پروتئین: برای ترمیم بافت‌ها و تقویت عضلات ضروری است. منابع خوب شامل گوشت سفید، حبوبات و تخم‌مرغ هستند.
منیزیم و فسفر: در فرایند معدنی شدن استخوان نقش دارند.
ویتامین K و C: در ساخت کلاژن و تثبیت کلسیم در استخوان موثرند.
خانه سالمندان امام رضا را میخواهیم تحت عنوان یکی از بهترین مراکز نگهداری از سالمندان معرفی کنیم. در ادامه قصد داریم به برخی از ویژگی های ممتاز مرکز نگهداری سالمندان امام رضا اشاره کنیم:
۱) خدمات تخصصی و شبانه روزی
- نیازی به مراجعه به مراکز درمانی خارج از مجموعه نیست.
- کلیه خدمات پزشکی بدون هزینه اضافی خارج از شهریه اصلی ارائه میشود.
۲) تأکید بر کیفیت و اخلاق مداری
۳) مدیریت نظام‌مند
۴) تأمین مواد اولیه سالم:
- استفاده از مواد غذایی درجه یک و حذف عوامل خطرساز سلامت:
- عدم مصرف روغن جامد (عامل بیماریهای قلبی-عروقی)
- استفاده نکردن از گوشت منجمد و مواد غذایی فرآوری شده
- به کارگیری سبزیجات و پروتئین های تازه در برنامه غذایی روزانه
برای دریافت خدمات و شرایط خانه سالمندان امام رضا حتما با ما تماس بگیرید و از کارشناسان ما کمک بگیرید:
مواد غذایی مفید برای سلامت استخوان در سالمندان
| ماده مغذی | نیاز روزانه تقریبی | منابع غذایی مناسب |
| کلسیم | 1200 میلی‌گرم | شیر، ماست، پنیر، سبزیجات سبز |
| ویتامین D | 800 – 1000 واحد | ماهی سالمون، ساردین، نور خورشید |
| پروتئین | 1 – 1.2 گرم/کیلوگرم وزن بدن | گوشت سفید، حبوبات، تخم‌مرغ |
| منیزیم | 320 – 420 میلی‌گرم | مغزها، غلات کامل، سبزیجات برگ‌دار |
| ویتامین K | 90 – 120 میکروگرم | سبزیجات سبز، روغن‌های گیاهی |
| ویتامین C | 75 – 90 میلی‌گرم | مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کیوی |
سبک زندگی سالم برای پیشگیری از پوکی استخوان
علاوه بر تغذیه و آزمایش‌های دوره‌ای، رعایت اصول سبک زندگی سالم می‌تواند نقش قابل‌توجهی در پیشگیری از پوکی استخوان داشته باشد:
فعالیت بدنی منظم
ورزش‌های تحمل وزن مانند پیاده‌روی، رقص، یا یوگا به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنند. همچنین تمرینات مقاومتی (وزنه‌برداری سبک) باعث افزایش قدرت عضلات و کاهش خطر زمین خوردن می‌شوند.
پرهیز از مصرف دخانیات و الکل
سیگار و الکل با کاهش جذب کلسیم و تاثیر منفی بر هورمون‌های استخوان‌ساز، خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.
پیشگیری از زمین خوردن
در سالمندان، حتی یک زمین خوردن ساده می‌تواند به شکستگی جدی منجر شود. استفاده از کفش مناسب، نورپردازی کافی در منزل و اصلاح موانع محیطی بسیار مهم است.
کنترل وزن
چاقی مفرط و همچنین لاغری شدید هر دو خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. حفظ وزن سالم بهترین گزینه است.
معاینات پزشکی منظم
بررسی سالانه تراکم استخوان در افراد پرخطر، تنظیم داروهای مصرفی و دریافت مکمل‌ها طبق نظر پزشک اهمیت ویژه‌ای دارد.
جمع بندی
به طور کلی پیشگیری از پوکی استحوان در سالمندی با چند راهکار ساده امکان پذیر است و نیازی نیست اقدام به انجام کارهای خاص و دشوار نمود. تنها کافیست مواد غذایی مورد استفاده خود را با دقت انتخاب کرده و تحرک داشته باشید. سالمندی سن حساسی است و اگر در این سن به درستی از خود مراقبت نکنید، با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد. پس اگر برای سلامت خود نگران هستید، از انجام بسیاری از کارهای نادرست خودداری کرده و هر نوع مواد غذایی را نیز مصرف نکنید. برای شما بهتر آن است که حتما زیر نظر پزشک متخصص، سلامت اعضای بدن خود را هر سال مورد بررسی قرار دهید.
مطالب مرتبط دیگر: